Asagidaki metin anonim alintidir. Nerede kim yazmistir bilmiyorum. Ancak en altindaki linux dagitimlarindan oldukca eski gozuktugunu soyleyebilirim.
Linux Tarihçesi
Kişisel bilgisayar dünyasında Windows kral iken… Finlandiya’da 21 yaşında bir üniversite öğrencisi çıkmış. Yeni edindiği Intel 386 bilgisayarına kurulu DOS’ u sevmemiş; Helsinki Üniversitesi’nin bilgisayarlarında çalışan Unix’ ten kendi bilgisayarında da olsun istemiş. Ama bilgisayar dünyasını idare eden krallar, PC için Unix satılmasını çok ağır para şartlarına bağlamışlar ve büyük firmalar dışında küçük şahısların Unix edinmesini adeta istemezlermiş.
Linus adli Helsinkili bu genç, düşünmüş, düşünmüş… Ve sonunda krallara para vermektense, kendi işletim sistemini kendisi yazmaya karar vermiş. Çünkü çok zeki ve becerikli bir gençmiş. Ortaya DOS yerine bir PC’ yi çalıştırmaya, BIOS bilgilerini edip, bilgisayarın klavyesi nerede, ekranı nerede anlamasına yeter düzeyde bir işletim sistemi çıkınca, ilk isi bunu, o zaman, yani 1991 yılında ne ölçüde Internet varsa, o ölçüde çevresine yaymaya karar vermiş. Çünkü bu genç çok alçakgönüllüymüş. Arkadaşları “Yahu Linus, bu ne güzel Unix! Gel bunun adi Linux olsun; hem seni hatırlatır, hem de Unix’ i!” demişler.
Böylece yeni işletim sisteminin adi Linux olmuş. Aradan yıllar geçmiş. PC dünyasında işletim sistemi tahtına kurulmak isteyen krallar arasında kavga başlamış. Kral IBM, PC tahtına geçmek üzere ortaya OS/2 diye bir prens sürmüş. Ama kral Windows, bu prensi bir kılıç darbesiyle öldürmüş! Büyük bilgisayar sarayındaki Unix kralları ise arda bir “PC tahtını nasıl ele geçiririz?” diye düşünüyorlarmış, ama “PC krallığının kulları zengin değil, bize büyük firmalar gibi çok para kazandıramazlar!” deyip vazgeçiyorlarmış yarıştan. Fakat PC krallarının kulları arasında Windows’ un hükümdarlığından hoşlanmayanların sayısı da artıyormuş.
O sırada bir taraftan kendi PC’ sini yöneten Linux tabanın dikkatini çekmiş;”Bizim PC’ mizi de yönetir misin?” demişler. Linux, “Tabii yönetirim!” demiş. PC’ler “Peki kaç para?” diye sormuşlar; Linux, “Para istemem, ama bir şartım var! “ demiş. PC’ler o güne kadar hiç böyle bir şey duymamışlar.”Nedir şartın?” diye sormuşlar hayretle! Linux, “Para istemem, ama hiçbiriniz de benim sırtımdan para kazanamazsınız” demiş. Linux, ayrıca kendisinin değiştirilmesine de izin vermiş; ama bu kez şartı kendisinde yapılan değişikliğin herkese açık olmasıymış.
Linux, dünyanın ilk serbest dağıtılan yazılımı değil. “Serbest Yazılım Vakfı” diğer birçok kurum, henüz PC icat edilmeden önce, bilgisayar yazılımının ücretsiz dağıtılması fikrini benimsemiş kişiler yazdığı programları bir araya getiriyor ve dağıtıyordu. Yakin zamana kadar Linux da tamamen ücretsiz edinilebilirdi. Fakat bir bilgisayar işletim sistemi yazılımını kernel adı verilen çekirdek programı kendi donanımına göre “derlemek” tabir edilen işlemden geçirerek kurabilecek çok az kullanıcı bulunduğu için, birçok firma, bir “Linux’u bilgisayara kurma programı” üreterek bunu satıyor. Bu tür Linux kurma programına, “Linux Dağıtımı” (distribution) adi veriliyor. “Dağıtım” paketleri üreten firmalar, kendi paketlerin daha cazip hale getirmek için, sundukları ürünün bir Linux sisteminde bulunması gereken birçok yan ürün içermesine de özen gösteriyorlar.
Serbest Yazılım ruhuyla hareket eden Linux’u kendi yazılımları için en elverişli ortam diye gören birçok bireysel programcı da programını ücretsiz dağıtıyor. Ayrıca Linux’un yayılması fikrini savuna dernekler ve kullanıcı guruplar tarafından ücretsiz verilen “dağıtım” paketleri da var. Bunları Internet’ten indirerek, kurmanız mümkün. Linux’u, ortaya çıkaranın amacına uygun şekilde gerçekten beş kuruş para ödemeden edinmek istiyorsanız, Internet adreslerinde indirebilirsiniz. Ayrıca, Internet’te başka birçok yerden ticari olmayan dağıtım paketi bulmanız da mümkün.
Linux, bir Unix programı mıdır? Bu sorunun cevabını vermek için “ Unix programı nedir?” diye sormak gerekir. Unix sistemini geliştiren bilim adamları ve bilgisayar işletimcileri, bu ad altında çok sayıda işletim sisteminin ortaya çıkması üzerine, oturup birtakım standartlar geliştirmiş, hatta bir “Bir sistemin Unix olduğunu onaylama süreci” belirlemiş bulunuyorlar. Bu ilkeler dikkate alınırsa, Linux bir Unix-türevidir; ama LinusTorvalds programı için hiçbir zaman bu onayı istemediğine göre, Linux bir Unix değildir.
Linux’un ilk kullanım alanı PC, ve ilk kullanıcısı da bilgisayar bilimi öğrencisi iken bugün firmaların ağ yöneten bilgisayarlarında (server) ve hatta üniversite ve araştırma kurumlarının süper-bilgisayarlarında bile bu sisteme rastlamanız mümkün. ISS’ ler firmalar arasında da Linux kullanımı hızla yayılmaktadır. Bir lisans karşılığı dağıtılmadığı için Linux kullanıcılarının kaydı hiçbir yerde tutulmuyor. Ticari dağıtımların yaygınlaşması ile bu firmaların satış rakamları, Internet’ten yapılan indirmelerin sayısı ve çeşitli konferans ve kullanıcı gurupların derlediği verilere bakılırsa, bugün 8 milyon bilgisayar kullanıcısının Linux sistemine sahip olduğu söylenilebilir.
Linux, çekirdek program olarak, DOS gibi, komut satırından yönetilir. Fakat günümüzde birçok kişi, kurum ve kuruluş ücretsiz, ticari firmalar ise ücretli, grafik kullanıcı arabirimi veya Windows benzeri masaüstü programları üretiyor, dağıtıyor ve satıyorlar. Linux sisteminin edindiği ilk kullanıcı arabirimi, “X Windows Sistemi” idi. Bu, Microsoft firmasını Windows işletim sisteminin masaüstü ve her program için bir pencere yaklaşımına benzetilebilir. Kısaca X denilen bu arabirim, daha sonra yaygın olarak kullanılan birçok Linux masa üstünün temeli oldu. Linux, Microsoft Windows, IBM OS/2 ve diğer bir Unix sistemi ile dosya alış verisi yapabilir; bu sistemlerle TCP/IP protokolü ile dosya alışverişinde bulunabilir.
Dolayısıyla bir Linux sistemi, hem Web Server hem de Web Browser için işletim sistemi olabilir. Linux’un bir ağ ortamında, ağ merkezi veya yazıcı veya dosya sistemi paylaşımını sağlayan merkez olarak kullanılması için, diğer sistemlerle iletişimini sağlayan protokolleri vardır. Bugün birçok gönüllü kişilerin katkılarıyla, Linux veri tabanı yönetimi ve dağıtımı yapabilen güvenli ve istikrarlı bir işletim sistemi haline gelmiş bulunuyor.
Linux da diğer birçok işletim sistemi gibi, gelişmekte olan bir yazılımdır; ücretsiz dağıtılan çekirdek kodu ve ücretli-ücretsiz ekleri, arabirimleri, yükleme programları,
Linux Dağıtımlarını Tanıyalım
CALDERA: Özellikle büyük firmaların ve ağ sunucusu ve is istasyonu bilgisayarları için ticari Linux dağıtımı yapmaktadır. Novell ağ yöneticisi programları ve sürücülerinin lisansını alarak, kendi dağıtımı il birlikte vermektedir. Bu firmanın dağıtımında, Windows 3.1 için yazılmış, 16 bit’lik Windows programlarını Linux ortamında çalıştırmayı sağlayan WABI adli grafik kullanıcı arabirimi de bulunmaktadır.
DEBIAN : Birçok gönüllüyü bir araya getiren bir örgüt olan Debian grubunun (www.debian.org) dağıtımı olan Debian GNU/Linux, Internet’ten edinilebileceği gibi, CD-ROM olarak da bulunabilir.
DLX: Erich Boehm tarafından geliştirilmiş, tam bir Linux sistemidir. 3.5 inç’lik bir disketle dağıtılır. Grafik arabirim ve uygulama programı içermez.
DOS LINUX: Kent Robotti tarafından geliştirilmiş bir Linux sistemidir, MSDOS, PCDOS, OPENDOS ve Windows-95’in DOS kipinde çalışır.
HAL91 FLOPPY : Qyvind Kolas tarafından geliştirilmiş olup, floppy diskete asgari Linux kurulumu yapar. İşletim sisteminden başlangıç ve acil durum disketi olarak yararlıdır.
INFOMAGIC: Kendi Linux dağıtımı olan bu firmanın (www.infomagic.com) piyasaya sürdüğü dağıtımdan bulunan Linux, ağ ortamı için hazırlanmıştır; özellikle Apple firmasının bilgisayarlarının bulunduğu ağlar için sürücüler içerir.
LINUX MANDRAKE: Mandrake firması tarafından geliştirilmiştir. KDE grafik arabirimi, Apache Web Server, Gimp, Netscape Communicator ve diğer birçok programı da içerir.
LINUX PPC: PowerPC Linux Projesi adli grup tarafından PowerPC mimarisindeki bilgisayarlar için geliştirilmiştir.
LINUX PRO: Workgroups Solutions firmasının dağıtımı olup, 7 CD-ROM’luk bir set halinde satılır. İçerdiği programlar arasında Linux Ansiklopedisi, 1600 sayfalık bir kitap, kurma, çekirdek derleme ve ayar konusunda birçok belge içerir. İçerdiği kaynaklar arasında Internet ve Usenet’teki Linux tartışmalarından seçmeler de vardır.
LINUXWARE : Trans-Ameritech firması tarafından geliştirilmiş, esnek, kurulması kolay ve özellikle evde kullanılan PC’ler için geliştirilmiştir. Windows 3.1, Windows 95 veya DOS’ tan yüklenir.
MKLINUX: Apple Bilgisayarları Açık Araştırma Grubu adli bir örgüt tarafından geliştirilmiştir; Macintosh bilgisayarlarına kurulur.
TURBOLINUX: Pacific Hi-Tech tarafından geliştirilmiş olup, Intel, DEC Alpha ve PowerPC bilgisayarlarında çalışır. Japonca ve Çince sürümleri vardır. Bu firma (www.pht.com) diğer Asya ve Avrupa dillerinde de Linux dağıtımları çıkartmaya hazırlandığını bildirmektedir.
REDHAT: Linux dağıtımında öncü firmalardan olan Redhat, Linux Geliştirme Ekibi’ne mensup üç kişi tarafından kurulmuştur. Birçok yazılım ve donanım firmanın yatırım yaptığı bu firmanın (www.Redhat.com) dağıtımının bazı bölümleri ücretsiz edinilebilir; fakat bütün paket için para ödemek gerekir.
S.u.S.e GmbH: Alman şirketidir (www.Suse.com) . Linux’un Almanca ve İngilizce sürümünü içeren paralı bir dağıtımı vardır. CD-ROM’larında diğer kurum ve firmaların dağıtımı da bulunur.
SLACKWARE: Patrik Volkerding tarafından geliştirilen kur programı ile birlikte verilen bu Linux çekirdeği, belki bugün en yaygın olan Linux’tur. Bu dağıtımı, su anda birçok firmadan, örneğin Walnut Creek CDROM firmasının (www.cdrom.com) CD-ROM’larından ve Internet sitesinden edinmek mümkündür.
STAMPEDE: Stampede firması tarafından Linux programcıları hedef alınarak geliştirilmiştir; birçok Unix programı içerir.
